Etherische oliën, hydrolaten, bloemenwaters... wat zijn de verschillen?

Etherische oliën en hydrolaten zijn beide producten van de distillatie (door stoomdistillatie) van een aromatische plant. De meeste hydrolaten hebben dus dezelfde oorsprong en extractietechniek als etherische oliën. Elk product dat met andere technieken wordt verkregen, mag GEEN etherische olie of hydrolaat worden genoemd. Hier volgt een kort overzicht van de gemeenschappelijke punten en de verschillen.

Wat is distillatie?

In het eerste reservoir verwarmt een warmtebron (1) het water (2), dat wordt omgezet in stoom (3) en dat onder druk in het tweede reservoir en door de stapel aromatische planten (4) stroomt.  Wanneer de stoom door de planten gaat, barsten de capsules die de etherische olie bevatten, en de hitte zorgt ervoor dat de aromatische moleculen verdampen en zich met de stoom vermengen (5).  Dit gasmengsel komt in een derde tank terecht, waar het door de spiraal naar beneden gaat en een vloeibare vorm aanneemt (omdat deze tank wordt bevloeid met koud water (6)). Het vloeistofmengsel (8) komt in de terugwinningstank terecht, waar de dichtheid van elk van de vloeistoffen hun natuurlijke scheiding zal bevorderen. De overtollige etherische olie ontsnapt via de bovenkant (9) en het hydrosol wordt opgevangen via een andere uitgang (10).

Het verzamelde hydrolaat is rijk aan oligo-elementen, mineralen, etherische oliën, plantendelen, aarde, enz.  Het zal worden gefilterd om een maximum aan onzuiverheden te verwijderen. 

Lavendelhydrolaat- Vita Verde

Wat zijn de verschillen tussen hydrolaten en essentiële oliën?

Het belangrijkste verschil is dat hydrolaten een zeer lage concentratie actieve aromatische bestanddelen hebben in vergelijking met de extreme densiteit van moleculen in etherische oliën.  Een ander belangrijk verschil is de aard van de hydrolaten: het zijn waterige, hydrofiele extracten, terwijl etherische oliën hydrofoob zijn (zich niet met water vermengen).

Door hun hydrofiele aard zullen hydrolaten ook moleculen bevatten die strikt oplosbaar zijn in water (en nooit zullen voorkomen in een etherische olie!).  Een hydrolaat zou kunnen worden beschouwd als hebbende zowel de eigenschappen van een aftreksel van een aromatische plant, maar ook versterkt  wordt door de extra aanwezigheid van terpeen/aromatische moleculen (die afkomstig zijn van distillatie).

Een kruidenthee zal geen aromatische moleculen bevatten, maar een etherische olie zal geen in water oplosbare moleculen bevatten.  Alleen de hydrolaat zal beide bevatten!  Een hydrolaat is dus geen, zoals soms wordt gezegd, een etherische olie waarvan de actieve bestanddelen gewoon zijn verdund. De toepassingen zijn verschillend, maar zeer complementair. Hydrolaten zijn interessant om de gaten van essentiële oliën op te vullen of  om te gebruiken bij toepassingen waar essentiële oliën gecompliceerd zijn.

Essentiële olie echte lavendel-Vita Verde

Verdunning

Omdat een hydrolaat waterig is, is het zeer toegankelijk voor ons organisme (dat bestaat voor meer dan 60% uit water), en kan het zonder verdunning worden gebruikt (oraal of uitwendig, zelfs op gevoelige slijmvliezen zoals de genitaliën, in de neus, de ogen, op gevoelige huid, enz...).  Aangezien etherische olie zeer krachtig is, moet ze verdund worden voor elk inwendig gebruik of op gevoelige plaatsen, vooral omdat sommige aromatische moleculen dermocaustisch zijn...

Tijdsduur

De etherische olie is zeer krachtig, en geeft snel resultaat bij een acuut probleem (infectie, ontsteking, pijn, kramp...).  Het wordt over het algemeen ad hoc gebruikt, of voor een korte behandeling van een paar dagen tot een paar weken. Een hydrolaat kan gedurende een lange periode, op chronische pathologieën worden gebruikt.  Het is dan ook beter geschikt voor preventie dan een etherische olie.

Gevoelige mensen

Etherische oliën zijn vaak niet geschikt voor zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven, kinderen, bejaarden of mensen met een ernstige ziekte.  Het kan worden gebruikt, maar dan moet men zich wenden tot een gezondheidsdeskundige of een opleiding hebben gevolgd.  Anderzijds kan een hydrolaat zonder enig gevaar worden gebruikt bij de meest kwetsbare personen, zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven en baby's jonger dan 3 jaar.  In de diergeneeskunde zijn hydrolaten veilig te gebruiken (ook bij katten, terwijl etherische oliën niet kunnen worden gebruikt).

Psycho-emotioneel gebruik

In aromatherapie worden essentiële oliën gebruikt om in te werken op de emoties (door diffusie, massage, reukzin, bijvoorbeeld op chakra's/plexus...).  De informatie die hun krachtige geur bevat, kan inwerken op bepaalde emotionele onevenwichtigheden.  Dit is ook mogelijk met hydrolaten, maar die hebben niet allemaal zo'n sterke of aangename geur.  Om dezelfde reden (minder sterke geur en smaak) zal het minder interessant zijn om hydrolaat te gebruiken in de keuken of voor de hygiëne of het huishouden.

Essentiële olie Kristallen Italiaanse mix- Aromandise

Cosmetisch gebruik

Dit is een goed voorbeeld waarbij wij graag essentiële oliën (vaak aanwezig in een klein percentage, van 1 tot 4%) combineren met hydrolaten die het water (in de "waterige fase") zullen vervangen, terwijl het cosmetische preparaat interessantere geuren en eigenschappen krijgt!

Houdbaarheid

De gemiddelde houdbaarheid van een hydrolaat is een jaar. Biodistilleerbare hydrolaten zijn 2 jaar houdbaar. Eenmaal geopend is de fles 6 maanden houdbaar bij kamertemperatuur en veel langer in de koelkast.  De ideale houder is een gekleurde PET-fles.  Etherische oliën daarentegen zijn niet bederfelijk, mits zij goed worden bewaard (buiten bereik van licht en zuurstof, en in een flesje van gekleurd glas).  Bij dagelijks gebruik moet men veel voorzichtiger zijn bij het hanteren van een hydrolaat, omdat het gemakkelijk kan worden besmet door micro-organismen (bacteriën, schimmels, algen).

Hydrolaat Oranjebloesem-Hevea

Hoe zit het met bloemenwater?

Er is een hele reeks producten die geen deel uitmaken van de hydrotherapie en die niet dezelfde therapeutische eigenschappen kunnen claimen:

•    Hydrolaat is geen water gearomatiseerd met essentiële oliën.
•     Het hydrolaat is geen moedertinctuur vermengd met water (de alcohol extraheert moleculen zoals alkaloïden, die na destillatie niet meer terug te vinden zijn)
•     De term "bloemenwater" is vaag en beperkend omdat een hydrolaat kan worden gewonnen uit om het even welk voortbrengend orgaan, niet alleen uit een bloem!
•     Naast de echte hydrolaten zijn er andere voorstellen die veel minder nobel en actief zijn omdat zij niet zuiver maar verdund (of erger nog, onnatuurlijk) zijn.  Zo worden bijvoorbeeld hydrosol, etherisch water of bloemenwater niet specifiek verkregen door stoomdistillatie, maar door de etherische olie in water op te lossen of door een hydrolaat in water te verdunnen!

Alleen de term "hydrolaat" of "aromatisch hydrolaat" garandeert kwaliteit.  Pas op voor andere namen (hydrosol, bloemenwater, aromatisch water, enz.)

Tot ziens,

Sébastien